Een andere belangrijke constatering uit het onderzoek is dat er grote zorgen zijn over het tekort aan personeel. Deze tekorten kunnen onder meer leiden tot verminderde productiviteit, minder investeringen, vertraging in groei en innovatie, toenemende werkdruk, toename van kosten, lagere klantentevredenheid en lagere winsten (en inkomsten voor de overheid).

Een gezamenlijk aanpak om tekorten aan gekwalificeerd personeel aan te pakken is essentieel. De volgende acties kunnen daarbij helpen:

1. Meer uren werken loont te vaak onvoldoende, waardoor een potentieel aan gekwalificeerd personeel onderbenut blijft (bron: AWVN 2022). De marginale belastingdruk kan oplopen tot boven de 80%. Dit moet een eenvoudige keuze worden. De aanbeveling is daarom dat de marginale belastingdruk op extra inkomen voor werknemers in alle situaties wettelijk maximaal 49,5% mag zijn (gelijk aan het hoogste IB belastingtarief in Box 1) (en zonder nieuwe extra lastenverzwaringen voor werkgevers).

2. Branches en overheid moeten gezamenlijk intensieve programma’s opzetten gericht op omscholing en bijscholing van werknemers voor sectoren met de grootste tekorten, gebruik makende van elk aanwezig potentieel op de arbeidsmarkt (‘denken in kansen, niet in onmogelijkheden’).

3. Er moet een samenleving-brede fundamentele analyse komen met scenario’s voor de jaren 2024-2034 of en waar de tekorten aan gekwalificeerd personeel conjunctureel of structureel zijn, rekening houdende met gevraagde competenties, rekening houdende met ontwikkelingen in maatschappij, economie, technologie en demografie. Op basis van deze analyse moet gericht worden opgeleid voor gevraagde competenties, in nauwe samenwerking tussen bedrijven, onderwijsinstellingen en overheid (rekening houdende met mogelijke ‘varkenscyclus’ in cyclisch meer kwetsbare sectoren en het voorkomen van kapitaalvernietiging mocht werkgelegenheid terugvallen).

4. Elke branchevereniging dient een Arbeidsmarktonderzoek en -actieplan te hebben inclusief de gevraagde competenties in haar sector, de verwachtingen voor de komende drie jaren en scenario’s voor de komende vijf en tien jaren (zie ook: ROA Maastricht University), en deze delen met haar leden en het onderwijsveld.

5. De juiste medewerkers met de juiste competenties moeten op de juiste plaats worden ingezet. Koester de menselijke toegevoegde waarde die alleen mensen kunnen leveren. Tegelijkertijd, minimaliseer en automatiseer administratieve verplichtingen zoveel mogelijk, innoveer en gebruik op verstandige wijze waar mogelijk de mogelijkheden, die technologie biedt.